Je vraagt je misschien af waarom je diabetes type 2 kreeg. In dit artikel lees je hoe diabetes type 2 ontstaat. Als je dat weet, zijn de stappen voor het verlagen van de bloedsuikerspiegel logisch.
Calorierijk voedsel en overgewicht
Sinds het bestaan van de mens hebben we verreweg de langste tijd in de vrije natuur geleefd. In vergelijk met het moderne leven van nu, was er vroeger niet altijd direct eten voorhanden. Periodes van schaarste en overvloed wisselden elkaar af.
Onze verre voorouders gaven daarom de voorkeur aan calorierijk voedsel. Dit werd opgeslagen als vet zodat we bijvoorbeeld de winter konden overleven. Deze voorkeur aan zoet en vet is nog steeds diep in ons brein opgeslagen.
Tegenwoordig is voedsel op elke hoek van de straat beschikbaar. Dit terwijl we geprogrammeerd zijn met een voorkeur voor calorierijk voedsel. Het teveel aan calorieën wordt opgeslagen als vet. De periodes van schaarste breken echter nooit meer aan. Blijvend overgewicht is het gevolg waar meer dan de helft van de Nederlanders last van heeft.
Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van diabetes type 2. 90% van de personen met diabetes type 2 heeft overgewicht.
Overgewicht ontstaat met name door wat we eten en hoe vaak we eten. De volgende paragraaf gaat over het aantal eetmomenten.
Aantal eetmomenten
Voorgaand schreef ik dat overgewicht een risicofactor is voor het ontstaan van diabetes type 2. De constante aanwezigheid van calorierijke voeding, ligt daaraan ten grondslag.
De tweede reden hoe diabetes type 2 ontstaat is door het aantal eetmomenten. Elke keer als we eten duurt het vier tot zes uur totdat de bloedsuiker is gedaald naar het normale niveau. Tegenwoordig is er geen schaarste en eten we gemiddeld zes keer per dag. Daardoor krijgt de suikerspiegel niet de kans op de dalen naar het normale niveau.
Vaak eten is zodoende de tweede risicofactor voor het ontstaan van diabetes type 2. Vergeet niet dat je ongemerkt calorieën binnenkrijgt door wat je drinkt. Alle sappen en frisdranken laten je bloedsuiker stijgen alsof je aan het eten bent.
Begin bijvoorbeeld met het laten staan van tussendoortjes en drink enkel thee, koffie en water. Hierdoor krijgt het verteringssysteem rust en heeft de bloedsuikerspiegel de tijd om te dalen tot het normale niveau.
Ultrabewerkt voedsel
Voorheen kon je lezen dat de voorkeur aan vet en zoet diep in ons brein is opgeslagen. Dankzij calorierijk voedsel heeft menig van onze verre voorouders een periode van voedselschaarste overleefd.
Tegenwoordig staat de voorkeur voor calorierijk voedsel ons in de weg. We willen het graag eten maar tegelijkertijd kan het voor problemen zorgen. Onderstaand zullen we zien welke voeding de problemen van overgewicht en diabetes veroorzaken.
Het grootste calorieoverschot is afkomstig van ultrabewerkt voedsel. Sinds de opkomst van de supermarkt in de jaren zestig is het aanbod aan voedingsmiddelen sterk gestegen. Deze bewerkte producten komen uit fabrieken en smaken lekker. Dit omdat er onder andere suiker en vet aan is toegevoegd. Precies wat ons oerbrein wil.
Deze voeding heeft een abnormaal effect op onze bloedsuikerspiegel. Vooral als er te vaak per dag wordt gegeten, blijft de bloedsuiker hoog. Vergis je ook niet in bijvoorbeeld vruchtensap. Eet je wel eens zes sinaasappels ineens op? Dat krijg je namelijk binnen als je sinaasappelsap drinkt. Een erg hoge bloedsuikerpiek is het gevolg.
Risicofactor nummer drie voor het ontstaan van diabetes type 2 is zodoende de aanwezigheid van (ultra) bewerkte voeding.
Stress
Iedereen heeft wel eens wat stress. Als dit lang aanhoudt, wordt stress een risicofactor voor diverse ziektebeelden zoals het ontstaan van diabetes type 2.
Als reactie op een gevaarlijke gebeurtenis, zorgt het lichaam voor een stressreactie. Dit heeft als doel energie beschikbaar te stellen om het gevaar te kunnen overwinnen. Van oudsher is dat vechten of vluchten als we bijvoorbeeld oog in oog staan met een roofdier. Tegenwoordig ervaren we onder andere stress van verkeer, media, werk en financien.
In het geval van stress, gaat er snel energie naar het brein. Dit zodat we een juiste beslissing kunnen nemen. Het lichaam doet dit onder andere door energie anders te verdelen. Voedselvertering, groei en herstel worden tijdelijk verwaarloosd als er stress is. De energiebesparing die dit oplevert, wordt naar de bloedbaan gebracht. Dit zorgt voor een hogere bloedsuikerspiegel.
Een ander mechanisme om aan energie te komen, is energieproductie door de lever. De lever kan glucose vrijmaken en aan de bloedbaan afgeven. Deze energie gaat naar het brein voor het bedenken voor een oplossing op de stressor. Ook worden er glucose, water en zout teruggewonnen uit de urine en de ontlasting. Samen met de energieproductie door de lever, zorgt dit voor een hogere bloedsuikerspiegel.
Je kunt je nu hopelijk voorstellen dat stress bijdraagt aan het ontstaan van diabetes type 2. Er is als het ware een constante energienavraag vanuit het brein waardoor de bloedsuikerspiegel hoog is.
Inactiviteit
Een laatste belangrijke factor voor het ontstaan van diabetes type 2, is inactiviteit. Als we niet bewegen, verbruiken de spieren namelijk weinig energie. Daardoor zijn ze niet in staat heel veel bloedsuiker uit de bloedbaan te halen.
Omdat de spieren weinig energie nodig hebben, zijn deze daardoor ongevoeliger voor insuline. Hierover later meer. Hierdoor blijft de bloedsuiker samen met de insuline in de bloedbaan en stapelen de problemen zich op.
Hopelijk zie je in dat bewegen vrijwel direct bijdraagt aan het verlagen van de bloedsuikerspiegel. Nadat je hebt bewogen zijn je spieren hongerig waardoor ze de bloedsuiker en vetten uit de bloedbaan trekken. Na beweging zijn de spieren trouwens een stuk gevoeliger voor insuline en is er veel minder van nodig.
Bloedsuiker en vet uit de bloedbaan halen, werkt het beste voordat je hebt gegeten. Na het eten bewegen is minder logisch omdat er dan veel energie nodig is voor het verteringsproces.
Even stevig bewegen voor elke maaltijd, zorgt al voor grote winst. Door beweging kunnen je spieren namelijk 10x makkelijker vet en glucose uit de bloedbaan halen.
Insuline
De verschillende risicofactoren voor het krijgen van diabetes type 2 hebben één ding gemeen. Ze hebben invloed op de gevoeligheid voor insuline. Anders gezegd, is het herstellen van de insulinegevoeligheid dé oplossing voor het genezen van diabetes type 2. Voordat de rol van insuline wordt uitgelegd, eerst een samenvatting hoe diabetes type 2 ontstaat.
- Overgewicht dat onder andere onstaat door de constante aanwezigheid van calorierijk voedsel;
- Te veel eetmomenten waardoor de bloedsuiker niet de kans krijgt om te dalen naar het normale niveau;
- Het nuttigen van ultrabewerkt voedsel dat een erg hoge impact heeft op de bloedsuikerspiegel;
- Chronische stress dat via diverse mechanismes zorgt voor een hogere bloedsuiker;
- Weinig beweging oftewel inactiviteit waardoor de spieren minder bloedsuiker uit de bloedbaan opnemen.
Al deze riscofactoren hebben invloed op een centraal mechanisme: insuline en de gevoeligheid voor insuline.
Elke keer als we eten, produceert de alvleesklier insuline. Deze insuline zorgt er in de bloedbaan voor dat bloedsuiker kan worden opgenomen. Dit proces kan worden verstoord door eerdergenoemde risicofactoren.
In het geval van overgewicht circuleren er meer vetten in de bloedbaan in de vorm van cholesterol en triglyceriden. Deze vetten belemmeren de werking van insuline. Er is zodoende meer insuline nodig om hetzelfde resultaat te behalen.
Door te vaak eten, moet er elke keer opnieuw insuline geproduceerd worden om de voeding te kunnen opnemen in de bloedbaan. Door vaak eten krijgt de bloedsuiker niet de kans om te dalen naar het normale niveau. Daardoor blijft het gehalte aan insuline ook hoog. Een gevolg hiervan is dat we ongevoeliger worden voor insuline (oftewel insulineresistentie).
De insulineresistentie ontstaat tevens door het nuttigen van ultrabewerkte voeding. Als reactie op de calorierijke voeding wordt er erg veel insuline afgegeven aan de bloedbaan. Hoe meer insuline er is, des te ongevoeliger we worden.
Daar komt bij velen chronische bloedsuikerverhogende stress bij terwijl we veel zitten. Zowel de bloedsuiker als het gehalte aan insuline is hoog. Het lichaam is het niet meer in staat om het omlaag te krijgen. De alvleesklier blijft maar insuline produceren met de kans op een verminderde werking.
Infographic - hoe ontstaat diabetes type 2?
Infographic hoe ontstaat diabetes type 2
Tot slot: diabetes type 2 behandelen
Dit artikel beschrijft de leefstijlfactoren die bijdragen aan het ontstaan van diabetes type 2. Het goede nieuws is dat we op alle risicofactoren invloed kunnen uitoefenen. Dat betekent dat diabetes type 2 in de meeste gevallen omkeerbaar is. In ieder geval is met het aanpassen van de leefstijl veel winst te behalen. Met een kPNI-aanpak kun je werken aan het verlagen van je bloedsuikerspiegel via voeding, beweging en stressreductie. Resultaten verschillen per persoon en zijn afhankelijk van onderliggende factoren.